Afvallen en aankomen

Bij ons bestaat een fixatie voor jong en dun of gespierd, terwijl de samenleving juist ouder en zwaarder wordt. De vraag is wat voorop staat als je niet tevreden bent met je lichaam. Zijn het reële gezondheidsrisico’s, ijdelheid, sociale druk of andere redenen? Dit artikel plaatst de afvaltrend in een kritisch kader en laat je nadenken over gewichtige doelen op korte én lange termijn.

Wat weegt zwaar?

Sommige mensen zijn iets zwaarder dan gemiddeld als gevolg van voedingsfactoren in de eerste levensjaren en genetische invloeden. Deze personen bezitten een hoger natuurlijk gewicht. Ruimte voor de eigen verantwoordelijkheid ligt in de balans tussen energie-inname en energieverbruik. Vaak gaat het mis, omdat overeten een gezonde reactie is op een ongezonde omgeving die je continu verleidt tot het consumeren van calorierijk eten.

Energiebehoefte

Met stabiele isotopen is objectief vastgesteld dat zware mensen meer consumeren dan lichtgewichten. Dit betekent naarmate iemand zwaarder wordt, meer calorieën nodig zijn om dat gewicht te handhaven. Om af te vallen, geldt dat je structureel minder energie moet binnenkrijgen dan je verbrandt. Verder afvallen vereist minder eten en meer beweging, waarbij het lichaamsgewicht steeds moeilijker omlaag gaat en uiteindelijk stabiliseert.

Leptine

Een belangrijke verandering bij toenemend gewichtsverlies vormt de daling van leptine vanuit vetweefsel, waardoor voedselzoekend gedrag en een efficiënter werkend metabolisme worden gestimuleerd. Naast leptine spelen verzadigingshormonen als ghreline een rol. Dit door de maagwand gemaakte hormoon stijgt bij een energietekort en geeft drang tot eten. Vaak herstelt het niveau van leptine niet volledig, wat mede zorgt dat weggewerkte kilo’s met rente terugkomen.

Peptide YY

Naast leptine en ghreline spelen verzadigingshormonen uit de darm zoals peptide YY (PYY) een rol. Signalen van een negatieve energiebalans leiden in de hypothalamus tot de perceptie dat er sprake is van energiegebrek, wat resulteert in een stimulatie van de energie-inname. Zwaarlijvige personen hebben lagere PYY-spiegels dan mensen met een normaal gewicht en dus minder verzadigende activiteit in het bloed.

Afvallen

Als je te zwaar bent, dan heeft tien procent gewichtsafname al een significant effect op verlaging van risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Tevens verkleint de kans op diabetes type 2 en kan in veel gevallen medicijngebruik worden verminderd. Een gemiddeld verlies van maximaal een kilo per week met een dagelijkse inname tussen 1,5 en 2 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht is voor sommigen beter vol te houden. Dit advies geldt totdat de natuurlijke grens is bereikt, welke per persoon verschilt.

Conclusie

Onze dikmakende omgeving maakt het voor veel mensen lastig om hun streefgewicht te bereiken en vast te houden. Hoe realistischer dit streven, hoe meer kans op behoud van een gezond gewicht. Dubieuze kuur- en afvalmethoden zijn vooral gericht op korte termijn resultaten en lucratief voor commerciële zakkenrollers. Bij verandering van spijs blijft motivatie en bewustwording van het eigen gedrag belangrijk. Bedenk dus goed wie je wilt zijn op korte én lange termijn.