Hormonen uit balans

In dit artikel beschrijf ik een aantal hormoonbalans methoden aan de hand van wetenschappelijke feiten. Door hormonen in balans zou je lichaamsvet verdwijnen. Er bestaan beter onderbouwde oplossingen zonder dure supplementen.

Insuline

Het hormoon insuline remt de vetverbranding en is betrokken bij vetopslag, eiwit en glucose. Veel hormonale afvaltrajecten bevatten een inductiefase. Deze fase bestaat meestal uit het schrappen van koolhydraten zoals bij Personal Hormonal Profiling (PHP) en Sportvasten. Hierdoor zou de insulinespiegel dalen en je vetverbranding worden gestimuleerd. Ook in het boek de Hormoonfactor van Ralph Moorman worden minder koolhydraten geadviseerd. Duidelijk is dat het snelle gewichtsverlies vooral bestaat uit vocht. Je lichaam zal echter over voldoende koolhydraten moeten beschikken om tijdens intensieve inspanning geen eiwitten te hydrolyseren.

Hypoglycemie

Een veel gehoorde aanname is dat een hoge piek van insuline leidt tot reactieve hypoglycemie. Wat men vergeet is dat biefstuk en sommige eiwitrijke voedingsmiddelen een hogere insulinerespons hebben dan witte pasta. De relatie tussen insuline, koolhydraten en gewichtsverlies blijkt bij gezonde mensen dan ook hoofdzakelijk een illusie. Je wordt niet dik van koolhydraten en insulinepieken. Reactieve hypoglycemie of dysinsulinisme komt maar weinig voor.

Vet meten

Kan een vetmeting met een niet gevalideerde vragenlijst bepalen hoe je hormoonstatus is? Dat is lastig omdat visceraal buikvet onmogelijk met een huidplooimeter kan worden gemeten. Tevens meet je steeds andere waarden met een tangmeting als gevolg van onvoldoende onderscheid tussen vocht en vet. 

Denkfouten

De hormoonbalans methodiek is erg vatbaar voor fouten mede door de aanwezigheid van complexe feedback mechanismen op het gebied van hormonen. Een fysiologische verklaring is nog geen causaal verband. Geslachtshormonen zijn bijvoorbeeld niet de oorzaak van het verschil in vetopslag tussen man en vrouw. In werkelijkheid liggen de meeste verschillen in de productie van geslachtshormonen en lokale vetopslag vast in je DNA. De helft van de afwijkingen tussen geslachten zijn puur genetisch.

Hormoonwerking

Hormonen spelen een belangrijke rol bij het reguleren van het lichaamsgewicht. Vetweefsel heeft daarbij een grotere invloed op hormonen dan insuline. Interactie tussen hormonen kan voor een sneeuwbaleffect zorgen. Op deze manier zorgt dik worden ervoor dat hormonen uit balans raken. Ook wanneer mensen afvallen, houden veranderingen in hormoonspiegels die betrokken zijn bij de regulering van eetlust langdurig aan. Je kunt denken aan vermindering van leptine, peptide-YY, cholecystokinine, insuline en amyline. Een stijging wordt gezien bij ghreline, gastrisch inhibitoir polypeptide en pancreaspolypeptide.

Cortisol en visolie

Klopt de aanname dat stress je dik maakt? In werkelijkheid blijkt dat psychologische stress nauwelijks effect heeft op cortisolwaarden. Cortisol is het hormoon dat je lichaam aanzet tot gluconeogenese, waarbij glucose wordt gemaakt uit onder andere aminozuren en pyrodruivenzuur. Elke vorm van fysieke inspanning leidt tot een stijging van cortisol. Hoe hoger de intensiteit, hoe groter de afgifte. Verder laten onderzoeken weinig voordeel zien van hoge concentraties visolie. Er zijn zelfs aanwijzingen dat inname van meer dan drie gram visolie per dag leidt tot hogere LDL-waarden en insulineresistentie.

Samenvatting

De hormoonbalans aanpak is een dure en omslachtige manier om gezonder te gaan eten. Eenvoudiger en goedkoper is meer consumptie van producten die rijk zijn aan vezels en eiwitten. Wil je blijvende resultaten behalen, dan is onderzoek naar eetgewoonten nodig. Externe eters hebben bijvoorbeeld een andere behandeling nodig dan mensen met typisch lijngericht of emotioneel eetgedrag. Daarnaast spelen fysiologische mechanismen een rol.

Conclusie

De meeste hormoonbalans methoden zijn gebaseerd op marketingillusies die inspelen op irrationele verlangens van consumenten. Als een hormonale aanpak leidt tot minder lichaamsgewicht komt dat door een negatieve energiebalans en vochtverlies. Daarvoor heb je voldoende beweging en goede voeding nodig. Bij twijfel over je gezondheid kun je bloed beter laten onderzoeken door een arts.