jefitcoach Ray l sportwetenschapper, personal trainer en diëtist in Purmerend.
SETPOINT

                                                                                                                                                                                                                                                                         CONTACT 


jefitcoach Ray    

1 op 1

training én voedingsadvies


jefitcoach Ray l personal trainer en dietist in Purmerend
1 op 1 functionele training en voedingsadvies Purmerend


Setpoint model en je lichaamsgewicht

Sommige mensen lijken van nature mager, terwijl andere aan de stevige kant zijn. In de wetenschap heeft dit geleid tot een setpoint model, waarbij een voorgeprogrammeerd homeostatisch regelmechanisme in het lichaam waakt over je natuurlijke gewicht. Wat betekent dit als je overgewicht hebt en wilt afvallen? Ontdek de marge van een gezond lichaamsgewicht en de kans op langdurig gewichtsbehoud na een geslaagde lijnpoging.


Setpoint theorie

Het natuurlijke lichaamsgewicht verschilt per persoon. Het lijkt erop dat de grootte en het aantal vetcellen in je lichaam bepalend zijn voor je setpoint. Ligt het feitelijke gewicht lager dan je setpoint gewicht, dan zal je lichaam door allerlei mechanismen terug proberen te keren naar het oorspronkelijke natuurlijke gewicht. De eetlust neemt toe, er ontstaat een voorkeur voor calorierijke voeding en de stofwisseling vertraagt. Als je lichaamsgewicht toeneemt, dan geldt het omgekeerde. Helaas zijn de mechanismen om een zwaarder lichaam ‘terug’ te krijgen minder sterk. Dit komt vooral omdat overgewicht tijdens de evolutie van de mens nooit een probleem is geweest. Gemiddeld na 6 maanden tot een jaar met meer kilo's verandert je setpoint in een hoger gewicht.


Binnen de marge van het lijnen

Je setpoint is geen vastliggend punt maar een marge die bestaat uit een boven- en ondergrens. Het gewicht binnen deze marge ervaart je lichaam als natuurlijk. Mensen die aan de lijn doen, kennen binnen het gebied tussen honger en verzadiging een lijngrens die meestal ver beneden hun verzadigingsgrens ligt. Niet iedereen die gewicht verliest, ontwikkelt een eetstoornis. Succesvolle lijners slagen er goed in om met gevoelens van honger om te gaan. Echter, bij veel mensen verslapt op een gegeven moment de discipline waardoor ze boven hun zelfopgelegde grens uitkomen. Hoe radicaler het eetregime, hoe groter de kans dat het misgaat. Lijnen wordt een groter risico als daar ook psychologische factoren bij komen als gevoelsblindheid bij emotioneel eetgedrag.


Obesitas

Het blijkt dat mensen die obese zijn geweest zowel lichamelijk als psychisch verschillen van mensen met hetzelfde gewicht die nooit obesitas hebben gehad. Dit maakt zwaarlijvigheid (BMI hoger dan 30; voor fanatieke sporters geldt deze waarde niet) een lastig te bestrijden chronische ziekte. Behalve een lagere vetoxidatie en tragere stofwisseling zijn er veranderingen in de hersenen en hormoonspiegels die de kans vergroten op het bekende jojo-effect.


Leptine en insuline: hormonen werken door

Insuline en leptine zijn hormonen waarvan de productie zeer sterk correleert met de hoeveelheid lichaamsvet. Er zijn aanwijzingen dat leptine de werking van bepaalde hersenstructuren bij honger en verzadiging beïnvloedt. Belangrijk na gewichtsafname is een dalende secretie van leptine vanuit vetweefsel, waardoor de eetlust toeneemt. De meeste mensen met obesitas zijn resistent voor zowel leptine als insuline.


Peptide YY (PYY)

Naast leptine spelen verzadigingshormonen uit de darm zoals peptide YY (PYY) een rol. Signalen van een negatieve energiebalans leiden in de hypothalamus tot de perceptie dat er sprake is van energiegebrek. Dit resulteert in een stimulatie van de energie-inname. Obese personen hebben lagere PYY-spiegels dan mensen met een normaal gewicht. Ze hebben dus minder verzadigende activiteit in het bloed. PYY wordt momenteel als potentieel geneesmiddel onderzocht.


Ghreline

Ghreline is een maag-darmhormoon met een eetluststimulerend effect. Dit hormoon wordt geproduceerd door cellen van het maagslijmvlies. Bij zwaarlijvige mensen zijn ghrelinespiegels lager en bij patiënten met anorexia nervosa hoger. Bij obese personen stijgt de hoeveelheid ghreline in het plasma na gewichtsverlies. Opvallend is dat de ghrelinespiegel niet stijgt bij obese mensen die een maagbypassoperatie hebben ondergaan. Dit verklaart waarschijnlijk waarom deze groep na de operatie minder honger ervaart.


Conclusie

Volgens de setpoint theorie bezit elk lichaam een controlesysteem dat bepaalt hoeveel vet je moet hebben. Deze regulatie is zeer complex en verloopt via diverse neurale en hormonale routes. Daarbij spelen aspecten als cognities en emoties een rol. Metabole veranderingen maken het voor iemand die ooit obees is geweest extra moeilijk om een gezond gewicht te handhaven. Het lijkt dus verstandig om binnen bepaalde grenzen te blijven!













Bronnen

-Sumithran P, Proietto J. The defence of body weight: a physiological basis for weight regain after weight loss. Clin Sci. 2013.

-Langeveld M, de Vries JH. Het magere resultaat van diëten Ned Tijdschr Geneeskd. 2013.

-Strien T van - Nederlandse Vragenlijst voor Eetgedrag (NVE) 2013.

-MacLean PS, Bergouignan A, Cornier MA, Jackman MR. Biology’s response to dieting: the impetus for weight regain. Am J Physiol. 2011.

-NHG-Standaard Obesitas. Van Binsbergen JJ, Langens FNM, Dapper ALM, Van Halteren MM, Glijsteen R, Cleyndert GA, Mekenkamp-Oei SN, Van Avendonk MJP. Huisarts Wet 2010.

-Rosenbaum M, Hirsch J, Gallagher DA, Leibel RL. Long-term persistence of adaptive thermogenesis in subjects who have maintained a reduced body weight. Am J Clin Nutr. 2008.

-Woods SC, D’Alessio DA. Central control of body weight and appetite. J Clin endocrinol Metabol 2008.

-Wynne K, Park AJ, Small CJ, et al. Subcutaneous oxyntomodulin reduces body weight in overweight and obese subjects: a double-blind, randomized, controlled trial. Diabetes 2005.

-Mathus-Vliegen EM. [Nutrition and health--ideal body weight for the obese unrealistic; health benefit by moderate sustained weight loss]. Ned Tijdschr Geneeskd 2003.

-Phelan S, Hill JO, Lang W, Dibello JR, Wing RR. Recovery from relapse among successful weight maintainers. Am J Clin Nutr 2003.

-Blaak EE, Saris WH. Substrate oxidation, obesity and exercise training. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab 2002.

-Anderson JW, Konz EC, Frederich RC, Wood CL. Long-term weight-loss maintenance: a meta-analysis of US studies. Am J Clin Nutr. 2001.

-Blum WF. Leptin: the voice of the adipose tissue.Horm Res 1997.

-De afvalmythe - Tatjana van Strien.

-De obesogene samenleving - Hans Dagevos.