Pees

Meestal is mechanische overbelasting of chronische schade de oorzaak van tendinopathie, waarbij beschadigingen in het peesweefsel kunnen ontstaan die pijnlijk aanvoelen in de aanhechtingen van de spier. Omdat pezen de bloedtoevoer missen die spieren wel hebben, is de kwaliteit van beweging en belasting belangrijk bij preventie en herstel.

Collageen

Pezen vormen het verbindende weefsel tussen spieren en botten, waarbij vooral het collageenweefsel de sterkte van een pees bepaalt. Gezond peesweefsel bestaat grotendeels uit tenocyten in een extracellulaire matrix met collageenvezels. Door belasting van pezen stijgt de doorbloeding en neemt de hoeveelheid prostaglandinen toe die vervolgens de aanmaak van collageen bevordert.

Belastbaarheid

Belasting resulteert in het vrijkomen van groeifactoren en synthese van collageen. Onvoldoende rust tussen trainingen kan leiden tot cumulatieve afbraak van collageen, waardoor sneller overbelasting van het peesweefsel ontstaat. Naast de trekbelasting is de belasting door compressie een belangrijke factor van de totale belastbaarheid op pezen. In het begin ontstaan er alleen zeurende klachten na een training, maar later kunnen daar ook ochtendstijfheid en aanhoudende pijn bijkomen.

Blessures

Achillespeesblessures komen voor in sporten waarin hardlopen en hoge trek- en rekkrachten optreden. Wanneer deze klachten chronisch worden, kunnen langdurige problemen en een aangepast activiteitenpatroon ontstaan. De kans op acuut peesletsel neemt toe bij mensen die ineens weer beginnen met sporten na jarenlang niet te hebben getraind. De klachten van tendinopathie zijn progressief en kenmerken zich door beschadigd of geïrriteerd weefsel.

Risicofactoren

Om peesklachten te voorkomen, is een vermindering van relevante intrinsieke risicofactoren gewenst. Je kunt denken aan biomechanische invloeden, instabiliteit, slechte motoriek, strakke spieren, leeftijd, overgewicht, adhesies, reuma, diabetes, medicijngebruik, stress en voeding. Voorbeelden van extrinsieke risicofactoren zijn bijv. slechte warming-up, te snelle trainingsopbouw, verkeerde techniek en type ondergrond.

Herstel

Hersteltraining is een effectieve manier om peesaandoeningen te voorkomen. Je kunt bijvoorbeeld om de zes weken één herstelweek inlassen, waarbij je traint met vijftig procent van het gewicht dat je gewend bent. Deze fase geeft je spieren, gewrichten en pezen voldoende tijd om te herstellen, terwijl je toch (rustig) door kunt trainen.

Correctie

Bij bestaand letsel is het belangrijk om de oorzaak te achterhalen: komt dit door foutieve beweegpatronen, een verkeerde houding of overmatige spierspanning? Op basis van een grondige beweeganalyse kan een biomechanische correctie uitkomst bieden, waardoor met specifieke oefeningen de houding, spierspanning en coördinatie worden gecorrigeerd.

Revalidatie

Herstel van peesklachten begint meestal met het verminderen van de pijn door onder andere isometrische oefeningen en functionele spiertraining. De compressie moet rustig worden opgebouwd, zodat uiteindelijk een volledige bewegingsuitslag zonder klachten mogelijk is. Een voorbeeld is het herstel van een proximale hamstringtendinopathie waar eerst de heupflexie wordt geminimaliseerd om compressie op het tuber ischiadicum te voorkomen. De voorkeur tussen rust en relatieve rust verschilt per individu.

Excentrisch belasten

Het concept van excentrisch bewegen is gebaseerd op het verhogen van de belastbaarheid en treksterkte van de pees. Uit onderzoek blijkt dat de bewegingssnelheid en totale belasting bij peesklachten belangrijker zijn dan de excentrische of concentrische contractie. Om kracht op te bouwen is het advies om langzaam en zwaar te trainen met ongeveer zes tot vijftien herhalingen.

Conclusie

Trainen met de juiste belasting vormt de basis om pezen te versterken, waarbij geen plotselinge veranderingen dienen op te treden qua intensiteit en frequentie. Functionele krachttraining heeft een positief effect op het voorkomen en bestrijden van tendinopathie. Om je lichaam optimaal gestalte te geven, dienen beweegpatronen en ketenstabiliteit zorgvuldig in kaart te worden gebracht.