Eetpatronen doorzien

Er bestaan verschillende soorten eetgedrag. Zo zijn er mensen die gemakkelijk bezwijken voor geuren uit de keuken. Anderen gaan juist meer eten bij negatieve gevoelens of op ‘zwakke’ momenten in een lijnperiode. Als personal trainer en diëtist werkt jefitcoach volgens evidence based practice, waarbij de strategie wordt getoetst aan wetenschappelijk onderzoek. Dit artikel gaat over de theorie van lijngericht eetgedrag, emotioneel eten en het herkennen van potentieel succesvolle lijners.

Lijngericht

Volgens de hypothese van lijngericht eetgedrag zijn afvalpogingen de belangrijkste oorzaak van overgewicht. Er zijn aanwijzingen dat de grootte en het aantal vetcellen in je lichaam bepalend zijn voor het setpoint gewicht. Ligt het feitelijke gewicht lager dan je setpoint, dan zal je lichaam door allerlei mechanismen proberen terug te keren naar het oorspronkelijke natuurlijke gewicht. De eetlust neemt toe, de stofwisseling vertraagt en er ontstaat een voorkeur voor calorierijke voeding.

Setpoint

Helaas zijn de mechanismen om een zwaarder lichaam terug te vormen minder sterk. Dit komt vooral omdat overgewicht tijdens de evolutie van de mens nooit een probleem is geweest. Bij langdurig overgewicht verandert je setpoint in een hoger gewicht. Dit is geen vastliggend punt, maar een marge die bestaat uit een boven- en ondergrens. Hierbij ervaart je lichaam het hogere lichaamsgewicht als natuurlijk.

Succesvol afvallen

Succesvolle lijners kunnen meestal goed met gevoelens van honger omgaan. Om deze groep op te sporen, gebruikt jefitcoach de gevalideerde Nederlandse Vragenlijst voor Eetgedrag (NVE). Hiermee kan worden vastgesteld of een dieet kans van slagen heeft of dat een andere behandelingsvorm zoals gedragstherapie wenselijk is. De NVE is voor artsen, diëtisten en psychologen ontwikkelt om het eetgedrag in kaart te brengen.

Psychosomatische theorie

Het blijkt dat diëten maar zelden werken bij mensen die hoog scoren op de schaal van emotioneel eten. Hoe radicaler het eetregime, hoe groter de kans dat het misgaat. Een emotionele eter zal meer consumeren wanneer spanningen zich voordoen. Hierbij zorgt gevoelsblindheid dat eetstoornissen en eetbuien kunnen verergeren. De neiging tot overeten verdwijnt met het oplossen van de psychische problemen.

Psychologische oorzaken

Als ouders en vooral moeders de behoeftes van hun kind negeren, dan leert het kind niet naar de eigen impulsen en gevoelens te luisteren. Een voorbeeld is verwaarlozing: hierdoor kan een gebrek aan onderscheidingsvermogen tussen gevoelens van honger en verzadiging ontstaan. Emotioneel eetgedrag wordt onder andere in verband gebracht met depressiviteit, impulsiviteit en een dopamine tekort in de hersenen.

Conclusie

Volgens de setpoint hypothese bezit elk lichaam een controlesysteem dat bepaalt hoeveel vet je moet hebben. Deze regulatie is zeer complex en verloopt via allerlei neurale en hormonale routes. Daarbij spelen aspecten als cognities en emoties een gewichtige rol. De Nederlandse Vragenlijst voor Eetgedrag is een effectief hulpmiddel om inzicht te krijgen in je eetpatroon, waarbij elk eetgedrag vraagt om een eigen behandelingswijze.